Matteo Renzi, de schrik van links

(12-09-2012)

Al jaren is de Genuese komiek Beppe Grillo (hier in een recent interview met Nieuwsuur) de schrik van zo'n beetje alle Italiaanse politici. Maar sinds een maand of wat is Matteo Renzi, de jeugdige burgemeester van Florence, hard op weg om uit te groeien tot de grootste nachtmerrie van de leiders van zijn eigen partij. Een bijnaam heeft Renzi al te pakken: il rottamatore oftewel de sloper. De man die alle apparatsjiks van de Partito Democratico, de grootste linkse partij van Italië, het liefst zo snel mogelijk op de schroothoop zou willen gooien. Vernieuwing en verandering, dat is zijn devies. Een nieuwe generatie jonge politici moet de oude mannen en vrouwen die vaak al decennialang vastgekleefd zitten aan het parlementaire pluche gaan vervangen. Weg met de verrotte politieke kaste!

Zelf is Renzi 37 jaar oud. Een baby vergeleken bij de meeste politici in dit land. Maar politiek gezien was hij er al vroeg bij. Voordat hij tot burgemeester werd gekozen, was hij van 2004 tot 2009 voorzitter van de provincie Florence. Hij komt niet uit zeer progressieve hoek. Meer uit gematigd linkse katholieke contreien, wat hem vaak op een flinke antipathie komt te staan van de kant van de hardliners van de postcommunistische Democratische Partij. Renzi, zo zeggen zij, is niet links genoeg. Hij steunt bijvoorbeeld topmanager Sergio Marchionne van FIAT, wanneer deze de strijd met de vakbonden aangaat.

Nog iets dat Renzi wordt verweten: openlijk heulen met de vijand. Toen hij in december 2010 op bezoek ging bij toen nog premier Silvio Berlusconi in diens villa bij Milaan, vielen vriend en vijand over hem heen. Naar eigen zeggen ging Renzi met de premier praten over de economische problemen van Florence. Volgens de liefhebbers van een goed complot (en dat zijn er veel in Italië), probeerde hij daarentegen een politieke deal te sluiten met de mediamagnaat. Het is immers geen geheim dat Berlusconi bewondering koestert voor mensen die net als hij de media weten te bespelen. En Renzi kan dat als geen ander.

Samen met enkele andere Jonge Turken heeft hij de afgelopen jaren grote bijeenkomsten georganiseerd in Florence, waarvan één de veelzeggende naam Big Bang kreeg. Iedere deelnemer kreeg toen de gelegenheid om het podium te beklimmen en in vijf minuten te vertellen wat hij of zij als premier voor Italië zou willen doen. Populisme? Mogelijk, maar deze democratie-van-onderaf sloeg geweldig aan. Tot diep geknor en grote ontevredenheid van de nomenklatura van zijn partij. Van partijleider Pierluigi Bersani tot oud-premier Massimo D'Alema.

En nu is Renzi klaar voor de grote sprong. Hij heeft zich verkiesbaar gesteld bij de voorverkiezingen voor de premierkandidaat die de Partito Democratico in november gaat houden. Want zoals het er nu uitziet, gaan de Italianen in april 2013 naar de stembus om een nieuwe regering en dus ook een nieuwe premier te kiezen. Een geweldig iets, die voorverkiezingen. De laatste jaren heeft iedere officiële kandidaat (bijvoorbeeld bij de burgemeesterverkiezingen in Milaan, Napels en Genua) van de Democratische Partij het afgelegd tegen een outsider. En dat is precies waar de bobo's van de PD nu weer bang voor zijn. Stel je voor als die schreeuwende blaag uit Florence de voorverkiezingen zou winnen....

Maakt Renzi kans? Onduidelijk, want veel partijleden zijn conform de oude communistische discipline bereid om ondanks alles in het gelid te blijven. Is Renzi een echte verbetering vergeleken bij de dinosauriërs van zijn partij? Ook een beetje onduidelijk, want in zijn eigen stad wordt er veel op zijn beleid gemopperd en wordt hij beschuldigd van verregaand narcisme en arrogantie. Maar, eerlijk gezegd, veel erger dan het nu is kan het nauwelijks worden...

Hoe het ook zij, de komende twee maanden trekt Renzi per camper door Italië om zijn boodschap te verkondigen. Iets dat hij trouwens ook driftig via de social media doet. Met zijn site, tweets, blogs, Facebookpagina en ga zo maar door. Morgen 13 september gaat hij van start. Met de officiële aankondiging van zijn kandidatuur. Dat doet hij niet in Florence, maar ergens anders in Italië. Zou dat soms komen door de niet echt enthousiaste reacties van de Florentijnen op het feit dat ze straks dik twee maanden zonder burgemeester zitten?