Italie en de islam
(18-08-2016)
"Het verbieden van de boerkini zou alleen maar provocerend werken," aldus Angelino Alfano, de Italiaanse minister van binnenlandse zaken onlangs in een interview met de krant Corriere della Sera. Wel wil Alfano meer controle op de imams en zou hij het liefste zien dat die binnen Italië worden opgeleid. Tot op heden zijn 109 radicale moslims het land uitgezet, onder wie negen imams. "We willen geen doe-het-zelf moskeeën meer in garages," voegt de minister eraan toe. Meer controle, meer transparantie. Maar hoe moet dat gerealiseerd worden in een land waar de islam zeer divers van aard is?
Volgens de officiële cijfers wonen er 1,6 miljoen moslims in Italië (op een totale bevolking van ruim 60 miljoen). De meesten van hen verblijven in het noorden, vooral in de gewesten Lombardije, Piemonte, Veneto en Emilia Romagna. Maar ook in grote steden als Rome en Napels en in het zuiden van Italië zijn moslimgemeenschappen te vinden. Aan de noordgrens van Rome staat de Grote Moskee van de stad, ontworpen door de Italiaanse architect Paolo Portoghesi en ingewijd in 1995. Het is één van de grootste van Europa.
Anno 2016 zijn er in Italië ruim 200 erkende moskeeën en gebedshuizen. Maar er bestaan ook meer dan 800 min of meer clandestiene plaatsen van samenkomst en culturele centra (bron SkyTG24). Vaak verstopt in garages, schuren en kelders. Voor de Italiaanse autoriteiten is het erg moeilijk om goed zicht te hebben wat daar gebeurt en wie daarheen gaat.
De islam is de tweede godsdienst in dit land, maar nog altijd niet officieel als religie erkend. Zodat moslims geen beroep kunnen doen op de zogeheten 8x1000, een regeling waarmee de Italiaanse belastingbetaler ieder jaar een klein deel van zijn of haar inkomstenbelasting kan toewijzen aan een religie van keuze. Dat kan uiteraard de Rooms-Katholieke Kerk zijn, maar ook de orthodoxe kerk, verschillende protestantse kerken, de Unie van Joodse Gemeenschappen, de Unie van Boeddhisten in Italië en de Unie van Hindoe's. Binnenkort komt daar nog een andere groep Boeddhisten bij.
Na de golf van aanslagen in Europa klinkt nu van moslimzijde de roep om erkenning en om opgenomen te worden in die belastingregeling. Dat zou, volgens de voorstanders, betekenen dat moslims zelf voor financiering kunnen zorgen van hun gebedshuizen en moskeeën. Nu komt er elk jaar ongeveer 18 miljoen euro vanuit het buitenland, vooral uit Qatar, Saoedi-Arabië, Marokko en Turkije. Zo is de Grote Moskee van Rome gepland en gefinancierd door Saoedi-Arabië. Via deze geldstroom hebben deze landen ook invloed op de benoeming van de imams.
Het zou veel beter zijn, zeggen de voorstanders, als hier snel een einde aan zou komen. Precies wat minister Alfano ook wil. Italiaans sprekende imams die in een door de regering goedgekeurd register worden opgenomen. Een plan waar men binnen de Italiaanse politiek al een jaar of tien over praat en dat nu wederom op tafel ligt. Alleen zwijgt de minister in alle talen over de belastingregeling en stelt de journalist van de Corriere della Sera hem er helaas geen enkele vraag over. Want voor de bouw van gebedshuizen en de interne opleiding van imams is toch echt geld nodig.
Volgens Alfano is één van de grote problemen dat in Italië de islam geen duidelijke vertegenwoordiging heeft. Er is een heel scala aan unie's, bonden en verenigingen van allerlei verschillende moslimgroepen, maar is niet één duidelijke gesprekspartner. Bovendien zijn sommige van die groepen het openlijk met elkaar oneens. In een poging om toch een adviesorgaan te creëren werd in 2005 door de toenmalige regering de Consulta per l'islam italiano in het leven geroepen. Een aantal groeperingen heeft zitting in genomen in deze adviesraad, maar tot op heden is er weinig uitgekomen.
Het is ook niet eenvoudig in Italië met zijn heterogene islamitische bevolking. De grootste groepen komen uit Marokko en Albanië, maar daarnaast zijn er vele moslims uit Tunesië, Senegal, Pakistan, Bangladesh, Macedonië, Algerije en Kosovo. Ze behoren tot verschillende stromingen. De meesten van hen zijn eerste generatie immigranten. Hun kinderen gaan naar Italiaanse scholen en zijn in overgrote meerderheid jonger dan 18 jaar.
Nu zou dus een uitgelezen moment zijn om deze heterogene islam een transparante structuur te geven. Om naar het model van de protestantse kerken een aantal stromingen te erkennen en toe te laten tot de 8x1000-belastingregeling. Om van vochtige garages open gebedsruimtes te maken met in Italië geïntegreerde en Italiaans sprekende imams. Om zo voor beter onderling begrip en betere integratie te zorgen. Maar vooralsnog lijkt dat allemaal een brug te ver voor de regering-Renzi.
