Franciscus de Gewone

(16-03-2013)

'Dat was hard werken, of niet soms?', grapte paus Franciscus vanochtend tegen de duizenden journalisten, van wie sommigen met partner en kleine kinderen, die hem kwamen begroeten in de ontvangstzaal van het Vaticaan. Nou, buffelen was het, en dat wist de kersverse paus ook. Zonder zich maar een moment af te vragen of het wel allemaal protocollair door de beugel kon, begon hij ons te vertellen over de sfeer binnen de Sixtijnse Kapel tijdens het conclaaf. 'Toen het duidelijk werd dat tweederde van de stemmen bereikt was en er een paus was gekozen, zei mijn goede vriend kardinaal Hummes tegen mij: "vergeet de armen niet!" Vandaar dat ik Franciscus als naam heb gekozen en niet Hadrianus, naar de Utrechtse hervormer, of Clemens, als revanche op de vorige paus van die naam die ooit de orde van de jezuïeten verbood. Franciscus, omdat ik zo graag een sobere Kerk zou willen, in dienst van de armen'.

Wat een wereld van verschil vergeleken bij de ontmoeting tussen de net gekozen Benedictus XVI en de pers acht jaar geleden. Ratzinger kwam toen op in een veel te kort wit kleed. Door het hoog water waren zijn sneeuwwitte sokken en knalrode schoenen goed te zien. Meteen werd de legende van de Prada-schoenen geboren die de paus zou dragen, want veel anders viel er over de ontmoeting niet te melden. Precies 14 minuten duurde het allemaal, waarbij een zich overduidelijk ongemakkelijk voelende Ratzinger een verhaal voorlas en snel de zegen gaf.

Franciscus las vandaag ook iets voor en op een tamelijk ongeïnspireerde toon. Maar de momenten dat hij het papier liet zakken en voor de vuist weg begon te spreken waren goud waard. Hij sprak over schoonheid en goedheid. Hij maakte grapjes en was zo te zien totaal ontspannen. In tegenstelling tot monseigneur Georg Gänswein, privésecretaris van emeritus paus Benedictus en als hoofd van de Pauselijke Huishouding ook verplicht betrokken bij dit evenement.

Door mijn verrekijkertje kon ik goed zien dat mons. Georg er met een uitgestreken gezicht naast zat. Als voorvechter van Vorm en Traditie kan hij de losse stijl van de nieuwe paus waarschijnlijk maar moeilijk verteren. Na afloop verscheen er gelukkig wel een brede lach op zijn gezicht. Op 23 maart gaat Franciscus per helikopter een bezoekje brengen aan Benedictus. Ze gaan dan samen lunchen. Hopelijk is er dan ook een fotomomentje.

Eén ding is glashelder. Deze paus gaat nog voor veel verrassingen zorgen. Nu al veroorzaken zijn losse opmerkingen een storm van reacties. Protocol schijnt hem niet te deren. Hij doet waar hij zin in heeft en wat hem goeddunkt. Even snel het Vaticaan uit om een ziek geworden kardinaal in het ziekenhuis op te zoeken. Zijn versleten zwarte schoenen aanhouden, terwijl er al een paar pauselijke stappers voor hem klaarstaat. Ook vanochtend had hij gewoon een zwarte broek onder zijn witte kleding aan. Vermoedelijk dezelfde waar hij al dagenlang in rondloopt.

 

Ook de stijl van communiceren van de woordvoerder, medejezuïet Padre Lombardi, is in één klap 180 graden om. Zou het Vaticaan zich vroeger achter een hardnekkig zwijgen hebben verschanst bij negatieve berichtgeving over de paus, nu gaat de persdienst zelf in de aanval en noemt man en paard om de beschuldigingen over Bergoglio's rol tijdens de Argentijnse dictatuur te ontkrachten. Transparantie lijkt het nieuwe credo te zijn. En nu maar hopen dat de ingeslagen weg wordt voortgezet.

Foto's persontmoeting: Peter Hemmes